«Әби-бабайларга хөрмәт».
Информация
Бурычлар
Үз тәҗрибәләреннән чыгып хикәя төзү күнекмәләрен, образлы фикерләү сәләтләрен үстерү.
Әби-бабайларга мәрхәмәтле, ихтирамлы мөнәсәбәт, хөрмәт хисләре тәрбияләү.
Шөгыль барышы
1. Такмак әйтү:
Көзгегә карыйм әле,
Чәчемне тарыйм әле.
Дәү әниемне сагындым,
Кунакка барыйм әле.
2. Әңгәмә:
– «Кадерле кешеләрем».
Тәрбияче:
– Безнең өчен бик-бик якын, кадерле кешеләр бар. Кемнәр алар?
Балалар:
– Әти, әни .
Тәрбияче:
– Дөрес, әти-әни – иң якын, иң кадерле кешеләр! Ә аларга кем тормыш биргән? Кем карап үстергән, беләсезме?
Балалар:
– Әби, бабай.
Тәрбияче:
– Әби, бабай сүзләрен тагын ничек әйтеп була?
Балалар:
– Дәү әти, дәү әни.
Тәрбияче:
– Әбием, бабам! Дәү әти, дәү әни! Нинди матур яңгырый бу сүзләр! Алар да, әти, әни сүзләре кебек үк, һәркем өчен газиз, кадерле.
Тәрбияче балалардан әби-бабайлары турында сөйләүләрен сорый.
Балалар үз тәҗрибәләреннән чыгып, дәү әни-дәү әтиләре турында сөйлиләр.
Тәрбияче:
– Әби-бабайларыгызны бик ягымлы, уңган, тырыш дидегез. Ә аларның уңган, җитез куллары нинди эшләр башкара соң?
Балалар:
– Тәмле ашлар пешерәләр.
– Җылы оек-бияләйләр бәйлиләр.
– Күлмәкләр тегәләр.
– Өйләрне җыештыралар.
– Матур гөлләр үстерәләр.
Тәрбияче:
– Күрдегезме, әби-бабайлар гаиләдә күпме эш башкара! Алар әти-әниләрегезне, сезне – оныкларны сөендерү өчен ничек тырышалар! Аларның эшләгән эшләре, иткән изгелекләре әйтеп-сөйләп бетергесез. Шуңа күрә без аларны хөрмәт итәбез, яратабыз, кадерлибез. Ә сез әби-бабайларыгызга ничек булышасыз?
Балаларның җаваплары тыңлана.
3. «Ягымлы сүзләр». Уен күнегүе.
– Дәү әтиләрне, дәү әниләрне нинди ягымлы сүзләр белән сөендереп була?
– Әбием, әбекәй, әбекәем, дәү әнием, алтыным, бабаем, дәү әтием һ.б.
4. Йолдызның «Гайшә белән дәү әни» шигырен («Куанычым– багалмам», 96 бит) уку.
Шигырьнең эчтәлеге буенча сораулар:
– Шигырь кем турында? (Гайшә һәм аның дәү әнисе турында).
– Гайшә зур кызмы? (Бик нәни кыз).
– Гайшәне кемнәр ярата? (Гайшәне әтисе, әнисе, дәү әнисе ярата).
– Кечкенә кыз кайда ята? (Бишектә ята).
– Дәү әнисе Гайшәгә нинди җыр җырлый? (Бишек җыры җырлый).
– Гайшә үсеп җиткәч, дәү әнисе нишләр? (Тәмле коймак пешерер. Өйдә Гайшәне көтеп торыр).
– Бишектә яткан нәни кыз дәү әнисенә яратуын ничек белдерә? (Гел карап тора. Елмая. Кулын чәбәкли. Аякларын биетә).
– «Әби – бәби – аваздаш сүзләр», – ди шагыйрә. Аваздаш бик охшаш дигән сүзне аңлата. Тагын нинди охшаш сүзләр беләсез? (Тәпи – тәти, әти – әни, күз – сүз, чиләк – җиләк һ.б.).
5.
Динамик пауза: «Кунаклар» җырлы уены
Уенның сүзләре балалар белән алдан өйрәнелә.
Балалар түгәрәкләнеп басып торалар. Бер бала, кулларын чәбәкли-чәбәкли, җырның беренче куплетын җырлый. Калган балалар аңа җавап кайтаралар – җырның калган өлешен җырлыйлар. Уен барышында төрле хәрәкәтләр ясала.
Бала:
Чәбәк, чәбәк, чәптеки –
Чәмәк авылы Әптеки.
Сез кайларга бардыгыз?
Ничек кунак булдыгыз?
Балалар:
Әбиебезгә бардык без, |
Атлап бару, |
Кунак булдык, кундык без, |
башны куллар өстенә кую, |
Ашатты безгә ашлар, |
кулларны авыз турысына китерү, |
Эчертте ул әйрәннәр. |
эчү хәрәкәте, |
Өйләре бик тә ямьле, |
кулларны өскә күтәрү, |
Ашлары бик тә тәмле, |
башларны чайкау, |
Әйрәннәре бик татлы, |
баш бармакны күрсәтү, |
Ә кошлары канатлы – |
кулларны як-якка җәеп селкү, |
Очтылар, киттеләр, |
очу хәрәкәтләре, |
Башыма килеп кундылар! |
кулларны башка кую, |
Очтылар, киттеләр, |
очу хәрәкәтләре, |
Башыма килеп кундылар! |
башны як-якка селкү. |
5. «Уңган куллар». Кара-каршы сөйләшү.
– Балалар, әби-бабайларыгызның кулларына игътибар иткәнегез бармы сезнең? Алар инде, бик күп эшләгәнлектән, җыерчыкланган. Нәни кулларыгыз белән сыйпап, иркәләгез аларны – сезне кадерләгән кулларны.
Ике бала кара-каршы сөйлиләр:
– Уңган куллар бик күп алар,
Иң уңганы кемнеке?
– Кечкенәсе – минеке,
Көчлесе – әтинеке.
Йомшагы – әнинеке,
Җылысы – әбинеке.