«Кышкы уеннар».
Информация
Бурычлар
ошаган урыннарын укып күрсәтү. Җөмләдә сүзләрне яраштыра белү күнекмәләре бирү эшен дәвам итү: исемнәрне сыйфатлар, фигыльләр белән яраштыру;
яңа сүз һәм сүзтезмәләр ясый белүләрен камилләштерү. [Ш] авазының дөрес әйтелешен ныгыту.
Кызыксынучанлык, күзәтүчәнлек күнекмәләрен, диалогик сөйләмне үстерү. Фикерләү эшчәнлеген активлаштыру.
Кышкы табигатькә соклану, матур әдәбият әсәрләрен күңелең белән тою, сиземләү хисләре тәрбияләү. Үзара дуслык мөнәсәбәтләре формалаштыру.
Шөгыль барышы
1. «Кем беренче җавап бирә?» үстерешле уены.
Тәрбияче сорауларына төгәл, тулы итеп җавап биргән балаларга фишка бирелә. Ахырдан фишкалар санала, җиңүче билгеләнә.
– Кыш нинди? (Кыш буранлы, салкын, карлы, ак).
– Кар нинди? (Кар салкын, юеш, җепшек, йомшак; ябалак кар ява).
– Кар бөртекләре нишлиләр? (Әйләнәләр, бөтереләләр, төшәләр, яталар, биткә куналар).
– Кыш көне урамда нинди уеннар уйнап була?
– Сез нинди уеннар уйныйсыз?
– Буран дулаганда нинди тавыш чыга? (Ш-ш-ш-ш-ш-ш-ш).
2. «Шаян тел» җыры:
|
Ша-ша-ша |
аш-аш-аш |
|
Шу-шу-шу |
уш-уш-уш |
|
Шы-шы-шы |
ыш-ыш-ыш |
|
Шо-шо-шо |
ош-ош-ош |
|
Ши-ши-ши |
иш-иш-иш |
|
Шә-шә-шә |
әш-әш-әш |
|
Шө-шө-шө |
өш-өш-өш |
|
Шү-шү-шү |
үш-үш-үш |
|
Ша-ша – шалкан |
ши-ши – шикәр |
|
Шу-шу – шугалак |
шү-шү – Шүрәле |
|
Шы-шы – шырпы |
шө-шө – шөреп |
3. Шигырь тыңлагыз, [ш] авазы кергән сүзләр табыгыз:
Ташбака
Таш урамда
Баш ята.
Баш түгел лә –
Ташбака –
Бар бакага
Баш бака.
«Нигә соң мин
Ташбака?» –
Дип, ташбака
Баш вата.
Ә кешеләр
Шакката –
Берәүләре таш ата.
«Ярый әле
Таш бака
Булганмын!» – ди
Ташбака.
(Р. Миңнуллин)
– [Ш] авазы кергән тагын нинди сүзләр беләсез? (Шар, шалкан, шарф, шкаф, шигырь, шакмак, карандаш, каш, кыш, кашык, аш, башлык һ.б.)
4. Госман Бакирның «Йорт салалар» хикәясен («Куанычым-багалмам», ٨٦ бит) уку. Хикәянең эчтәлеге буенча сораулар:
– Хикәя кемнәр турында?
– Койма буендагы кар нинди?
– Азат нәрсә эшләргә уйлаган?
– Азатка йорт төзергә нәрсә булыша? Этнең исеме ничек?
– Азат йортның стеналарын ничек итеп өя?
– Йортның тәрәзәләрен ясарга Азатка кем булыша?
– Балалар йортның нәрсәсен ясарга онытканнар?
– Йорт төзелеп беткәч, балалар нишлиләр?
– Ничек уйлыйсыз: балаларның төзегән йортлары ни өчен шулай матур булып чыкты?
– Балаларның уеннары сезгә ошадымы?
Динамик пауза: «Җилкәнле чана» (Р. Мәннан шигыре буенча)
|
Әтием зур җилкән |
Кулларны өскә күтәрү, |
|
Ясап куйды чанама. |
кулларны алга сузу, |
|
Чанама утыру булды – |
чүгәләү, |
|
Әй тотынды чабарга! |
торып, урында йөгерү, |
|
Әй, дусларым, бик шәп икән |
баш бармакны күрсәтү, |
|
Булганда мондый чанаң. |
кулларны як-якка җәю, |
|
Иртәгә көн җилле булса, |
кулларны өскә күтәрү, селкү, |
|
Тагын утырып чабам! |
урында йөгерү. |
6. Тел шомарткыч өйрәнү:
Шуа-шуа шомара
Чаңгычының чаңгысы.
Чаңгы шомарсын дисәң,
Кирәк ешрак шуарга.
Шаһидәнең чаңгысы
Шома әнә шуңарга.